A aldea está a monte

Papá repite sempre esta idea: todo está a monte; hai toxos e silvas medrando nas leiras; as viñas caen co peso das vides sen podar; as árbores medran sen control... E ten razón. Minguan os carballos rodeados polos eucaliptos e o lixo mestúrase co mato salvaxe.

Explícolle que hoxe a xente ten outros traballos que os cansan e non hai ganas de pañar herba, podar viñas, limpar montes. Tampouco hai vacas que precisen comida nin toxo. E a vida do campo xa non é a súa. Move a cabeza con resignación. Antes víanse as casas de Gondar e sabiamos cando pasaba o autobús que vos traía de Santiago.

Durante o paseo decátome das vides cortadas coa machada. Quedan colgadas do arame procurando a base que as alimenta. Semellan aforcados movendo os pés. Xa non se traballan as viñas, ninguén as poda, nin sulfata ou vendima unhas uvas que non se comen, nin o viño agre se bebe. 

A aldea de vello esmorece. Agora o monte conquista a civilización; pero esta tamén toma posicións e avanza, expandíndose por el. Velaquí unhas camelias en territorio alleo.

Faíscas de Nadal

Mañá de Nadal. Todos teñen covid. Menos eu. Póñome en modo enfermeira e coidadora e éntrame unha suor polo espiñazo. Os traballos multiplícanse. 

Pero descubro a soidade, a quietude, a ausencia, o silencio... e gústame. Atópome ben con esa calma. Todos descansan os seus corpos doridos, cos cerebros conectados ao piloto automático. 

Paseo de cuarto en cuarto repartindo paracetamol. Dormen. Monean. Non me precisan.

Silencio. Faíscas que bailan coas raiolas do sol e quecen o salón. Sabas ao vento. 

A casa é miña. O tempo perténceme por momentos. 

Metáfora do solpor

Este é un recuncho da miña aldea no inicio do solpor. Non é unha foto calquera. É importante o que se ve. A metáfora visual. O sol ocúltase tras os carballos nus. Á esquerda, debaixo, uns salgueiros ou ameneiros ou... asoman tras a viña. Ata aquí a nosa vella Galicia. Pero a metade da foto está habitada por eucaliptos. Tesos, rexos, fortes, imbatibles. Entraron no seu cabalo de Troia, vestidos de cartos doados, e ninguén loitou contra eles. Invadíronnos con parsimonia, con promesas. E as fragas minguan, asediadas. Os montes arden avivados por eles. Resisten no país das contradicións.

Dúas notas rechamantes.

1°. O eucalipto está considerado pola Xunta unha especie "prohibida", xunto cos piñeiros, mimosas e acacias.

2°. A foto de portada de La Voz de Galicia deste domingo. A conselleira fotografándose entre árbores senlleiras do territorio: un eucaliptal.

Nada máis que achegar.

Son de aldea

Dime Manuel que non son unha aldeá, que o fun pero xa non. Que vivir ao lado do monte, entre leiras e xabarís, non concede ese pasaporte.

Teño que concordar finalmente con el. Fun aldeá: esterquei, plantei, saquei e recollín patacas; pañei e, descalza, pisei uvas dentro do barril; deilles de comer aos porcos e ás galiñas; corteime nalgún dedo pañando herba co fouciño (a gadaña era para expertas); debullei millo, a man e a máquina; desliceime no canizo e na grade agarrada ao rabo da vaca; perseguiume un carneiro con ansias de trucar; reguei e recollín na horta a verdura fresca; levei caldeiros de leite acabado de muxir ao leiteiro, que o recollía no seu camión; axudei a mamá a limpar as tripas do porco, as dúas de xeonllos, no río; cortei toros de leña coa machada... pero nunca puiden matar nin unha galiña.

Participei nas festas agrícolas: xantei sardiñas e empanadas cos veciños, na leira, despois de poñer as patacas; e rixóns e filloas frescas tras a matanza do porco; xoguei durante a estadía da máquina de mallar na eira do veciño; procurei as uvas perdidas, as mentiras, tras a vendima; devecín polas lambetadas que nos daban nas casas durante o entroido; probei o augardente saíndo aínda quente polo picho do alambique.

Fun aldeá. Case comín o carro de esterco, que, segundo Nicanor, acababa comendo todo labrego ao longo da súa vida. A pequena horta actual non me converte en campesiña. Pero aquí estou, con esta nova condición, entre a carqueixa e o castiñeiro, ao pé dos fentos.

Coiraza de chumbo

Son días de chumbo. Gris e duro pero maleable. Adáptase a unha mentres escorre derretido desde a cabeza ata os pés, formando unha coiraza fría. Esmaga o pelo contra os ollos; empurra os ombreiros cara ao chan e os brazos apértanse ao longo do torso. Unha vez endurecido impide o movemento e o ricto permanece intacto. É difícil saír. A mente foxe pero non sempre polo carreiro adecuado, senón por congostras lamacentas, cara ao centro de todo.

Só as bágoas logran esvarar facendo sucos ardentes na pel.

Preciso esfolar a casca de chumbo para inspirar; regarme co acedo zume do limón para fundir o metal; e saír encoira, sen pel nin ollos, cara a adiante.

O meu inverno precisa cores

 

Necesito a primavera para encher de flores rechamantes o meu pelo e sorrir cando me miro no espello escachado. Así véxome repetida ata o infinito enmarcada entre cores ledas.

Eu son a primavera. Tola e cambiante. E bótoa de menos. 

Quero abrir as xanelas da alma para que entre a caloriña e o vento arrastre os lixos.

Quero mudar a roupa da casa e darlle a volta ao colchón.

Quero limpar a humidade das paredes con lixivia.

Quero empezar unha vida nova mirando o tempo no aire, calmada e lúcida.

Oír o canto dos paxaros e observar o seu voo sobre as leiras. Quero que neve po amarelo que o tinga absolutamente todo.

Quero primavera. Axiña. Antes de que a escuridade me oculte.